معرفی رشته ریاضی شاخه (آمار)
هدف و ماهیت
تربيت افرادی است كه بتوانند:
الف) به عنوان كارشناس آمار در سازمان‌ها و ادارات به تجزيه و تحليل اطلاعات آماری بپردازند.
ب) تمام درس‌های آمار و احتمال را در مدارس تدريس نمايند.
ج) تحصيلات خود را در سطح كارشناسی ارشد و دكترا ادامه بدهند.
معرفی
علم آمار به زبان ساده، پيشگويی بر اساس اعداد و ارقام است. به عبارت ديگر يك آماردان مي‌تواند بر اساس مجموعه اطلاعات عددی و بر مبنای مدل‌های رياضی و مدل‌های نظريه احتمال، پيشگويی كند. يعنی به ياری اطلاعات گذشته، نحوه رفتار يك فرآيند را پيش‌بينی نمايد. از همين رو مي‌توان گفت كه علم آمار نتيجه‌گيری از جزئيات و يا رسيدن از جزء به كل است. كار علم آمار كمك به تفكر علمی است و آمارشناس كسی است كه مشاهده مي‌كند و اطلاعاتی به دست مي‌آورد و سپس اطلاعات به دست آمده، اتفاقات و حوادث را پيش‌بينی می‌كند.
علم آمار براساس اطلاعات و داده‌های موجود به مدل‌سازی رياضی از پديده‌های طبيعی و واقعی می‌پردازد و چون امروزه دانشمندان هر علمی سعی می‌كنند از ابراز رياضی برای مطالعات خود استفاده نمايند در نتيجه علم آمار برای بررسی و مطالعه مسائل دنيای واقعی به ياری مدل‌سازی رياضی، بسيار مورد توجه قرار گرفته است.
فارغ‌التحصیلان می‌توانند:
الف) در مسايل ساده آماری به منظور رفع نياز موسسات صنعتی، اقتصادی، اجتماعی، كشاورزی، مراكز درمانی و غيره به مدل‌سازی بپردازند.
ب) مفاهيم آماری را درك نموده و به تجزيه و تحليل اطلاعات بپردازند.
ج) با تحليل اطلاعات به برنامه‌ريزی صحيح و علمی بپردازند.
د) از بسته‌های آماری رايانه‌ای به منظور توصيف داده‌ها و انجام استنباط آماری استفاده نمايند.
توانايی‌های مورد نیاز و قابل توصیه
قوی بودن در علم رياضی برای موفقيت در رشته آمار، امری ضروری است چون مباحثی كه در علم آمار مطرح می‌شود با رياضيات ارتباطی تنگاتنگ دارد. قدرت درك علمی مسايل آماری و تجزيه و تحليل احتمالی مطالب نيز ضروری است. علاوه بر دانشجويان، اساتيد رشته آمار نيز معتقد هستند كه دانشجويان اين رشته بايد در دروس رياضی قوی باشند و حتی در يك نظرخواهی از 21 استاد رشته آمار دانشگاه‌های مختلف كشور، 21 تن از اساتيد به اهميت بسيار علم رياضی در آمار اشاره كرده‌اند. دانشجوی اين رشته بايد توانايی و ابتكار در تجزيه و تحليل و حل مسائل رياضی داشته و به آموزش و يادگيری علوم كامپيوتر علاقه‌مند باشد. وقتی ميگوئيم كه رياضيات در اين رشته حرف اول را مي‌زند پس بايد دانش‌آموزان قوی رياضی- فيزيك وارد اين رشته بشوند.
اما چون در نظام قديم متوسطه، آمار يكی از درس‌های دانش‌آموزان علوم انسانی بوده است، دانش‌آموزان رشته رياضی تصور می‌كنند كه رشته آمار بيشتر به علوم انسانی برمی‌گردد و به همين دليل هنگام پركردن فرم انتخاب رشته، رشته آمار را به عنوان يكی از اولويت‌های آخر خود انتخاب می‌كنند. همچنين از ديدگاه دانشجويان فوق علاقه به رشته آمار، قدرت تجزيه و تحليل خوب، صبر و حوصله، پشتكار و تلاش، آشنايی با كامپيوتر و علاقه به تحقيق و پژوهش برای دانشجويان اين رشته ضروری است.
نكات تكمیلی
چندی پيش مجله "Science" به دنبال يك نظرخواهی از دانشمندان علوم مختلف 11 كشف و اختراع مهم قرن بيستم را معرفی كرد. كه در ميان اين اختراعات و اكتشافات علم آمار نيز پس از اختراعات مهمی مثل ترانزيستور و كامپيوتر و قبل از ليزر قرار داشت. البته حضور علم آمار در اين فهرست چيز عجيبی نيست چون جهان امروز، جهان مديريت اطلاعات است و بخش عظيم اطلاعات نيز در هر علم، رشته، سازمان و يا مركز شامل اعداد و ارقام می‌شود كه در مرحله جمع‌آوری و تجزيه و تحليل اين اعداد و ارقام علم آمار مورد نياز می‌باشد. برای مثال هنگام آزمايش تاثير يك داروی جديد، انتخاب يك نوع بذر در بين بذرهای مختلف، مقايسه كيفيت دو روش تدريس در آموزش زبان، كنترل كيفيت محصولات، تعيين حق بيمه، پيش‌بينی نرخ ارز، نظرسنجی و پيش‌بينی انتخابات، تعيين نرخ بيكاری، تعيين شاخص هزينه خانوار، تاثير و رابطه افسردگی بر تحصيل نياز به تحقيقات آماری داريم.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
اين رشته تا مقطع دكترا تدريس مي‌شود. در دوره كارشناسی ارشد 21 واحد تخصصی را می‌گذراند و در دوره دكترا 12 واحد درسی اختصاصی و 12 واحد رساله دكتری را می‌گذراند. گرايش‌های مختلف رشته آمار در مقطع كارشناسی ارشد: آمار رياضی، آمار حياتی، آمار بيمه، آمار و كاربرد آن در اقتصاد و علوم اجتماعی و در مقطع دكتری: آمار رياضی و آمار حياتی است.
آينده شغلی و بازار كار
تقريبا تمامی مراكز دولتی و خصوصی برای انجام برنامه‌ريزی و ارائه گزارش فعاليت‌های خود نيازمند تهيه اطلاعات صحيح و به كارگيری تجزيه و تحليل آن‌ها هستند. از اين رو، اغلب ادارات و نهادهای دولتی به خصوص وزارت برنامه و بودجه، مراكز آمار ايران، بانك‌ها، وزارت آموزش و پرورش، مراكز تحقيقاتی، مراكز بيمه و ساير موسسات دولتی و خصوصی از عمده مراكز جذب كارشناسان اين رشته‌اند. البته گمنام بودن علم آمار و كاربردهای آن در جامعه، مانع از جذب فارغالتحصيلان رشته آمار نشده است بلكه به گفته بسياری از اساتيد و دانشجويان اين رشته، فارغالتحصيلان آمار كمتر با مشكل بيكاری روبرو می‌شوند. خوشبختانه فارغالتحصيلان آمار هنوز دچار آفت بيكاری نشده‌اند و در سازمان‌های دولتی و خصوصی يا دانشگاه‌ها فعاليت می‌كنند.
و به دليل نياز جامعه به فارغالتحصيلان آمار و نيز آشنايی آن‌ها با كامپيوتر در حد نيازهای اجرايی و خدماتی، فارغالتحصيلان آمار تاكنون به راحتی جذب بازار كار شده‌اند.
وضعیت نیاز كشور به اين رشته در حال حاضر
متاسفانه در كشور ما علم آمار و كاربردهای آن به خوبی معرفی نشده است و حتی مسؤولين نمی‌دانند كه فارغالتحصيلان اين رشته چه توانايی‌هايی دارند. بيشتر سازمان‌های دولتی از آمار برای ارائه ارقام و اعدادی كه مربوط به فعاليت‌های واحدهایشان می‌شود، استفاده می‌كنند و چون اين كار را چندان تخصصی نمی‌دانند به جای به كارگيری كارشناسان آمار از افرادی بهره می‌برند كه آشنايی مختصری با اين علم دارند. در حالی كه اكثر برنامه‌ريزی‌های زيربنايی كشور را می‌توان با استفاده از روش‌های پيشرفته آمار انجام داد. اكثر فارغالتحصيلان رشته آمار در محيط كار از تخصص‌های خود كه در دوران تحصيل فرا گرفته‌اند، بهره نمی‌برند چرا كه هنوز از آمار به عنوان يك ابزار قوی در تجزيه و تحليل اطلاعات استفاده نمی‌شود.
پیش‌بینی وضعیت آينده رشته در ايران
امروزه كارشناسان آمار در جهان و به خصوص در كشورهای صنعتی، فرصت‌های شغلی بسياری دارند و حيطه فعاليت آن‌ها شامل تمامی علوم از جمله اقتصاد، جامعه‌شناسی، زيست‌شناسی، پزشكی، فيزيك، شيمی، الكترونيك و عمران می‌شود. فارغالتحصيلان اين رشته می‌توانند در سازمان برنامه و بودجه، مركز آمار ايران، بانك‌ها، ادارات بيمه، مراكز صنعتی و كارخانجات، واحدهای آماری وزارتخانه‌های مختلف همچون كشاورزی، كار، بهداشت، اقتصاد و امور دارايی، فرهنگ و ارشاد اسلامی كشور و به طور كلی در هر مركزی كه نياز به جمع‌آوری و تجزيه و تحليل آمار و اطلاعات دارد، مشغول به كار شوند.
دروس پایه برای كارشناسی آمار
رياضی پيش‌دانشگاهی
مبانی رياضی
رياضی عمومی 2 و 1
مبانی اقتصاد
مبانی جامعه‌شناسی
مبانی جمعيت‌شناسی
فيزيك پايه 2 و 1
آزمايشگاه فيزيك 2 و 1
آمار و احتمال
روش‌های آماری
دروس اختياری برای كارشناسی آمار
آشنايی با نظريه صف‌بندی تحقيق در عمليات مباحثی در آمار
تاريخ و آمار و احتمال آمار و نظريه اطلاع 2 توابع مختلط 2
آناليز رياضی 1 آناليز عددی 2 فرآيندهای تصادفي 1
جبرخطي 1 برای آمار برنامه‌سازی پيشرفته قابليت اعتماد
آشنايی با نظريه تصميم تحليل داده‌ها سری‌های زمانی 1
دروس اختصاصی برای كارشناسی آمار
رياضي برای آمار جبرخطی 2 برای آمار
مبانی كامپيوتر و برنامه‌نويسی آناليز رياضی 2
احتمال و كاربرد آن آمار رياضی 2 و 1
روش‌های ناپارامتری رگرسيون
طرح آزمايش‌ها 2 و 1 روش‌های نمونه‌گيری 2 و 1
فرآيندهای تصادفی 2 سری‌های زمانی 2
زبان تخصصی محاسبه آماری با كامپيوتر
روش‌های پيشرفته آماری كنترل كيفيت آماری
روش‌های چند متغييری گسسته پروژه كارشناسی
روش‌های چند متغييری پيوسته
نظر خود را بنویسید